Trở thành mẹ là một trong những trải nghiệm bổ ích nhất trong cuộc đời của người phụ nữ, nhưng đó cũng có thể là khoảng thời gian đầy thử thách đáng kể. Mặc dù người ta chú trọng nhiều đến sức khỏe thể chất trong và sau khi sinh con, nhưng đôi khi có thể bỏ qua sức khỏe tinh thần của những bà mẹ mới sinh.
Sức khỏe tinh thần sau sinh là một vấn đề quan trọng ảnh hưởng đến hàng triệu phụ nữ mỗi năm. Bạn có biết rằng có tới 20% phụ nữ bị trầm cảm sau sinh và có tới 80% trải qua một số dạng “baby blues”? Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá sức khỏe tinh thần sau sinh là gì và tại sao việc ưu tiên sức khỏe tinh thần của các bà mẹ mới sinh lại là điều cần thiết.
Sức khỏe tâm thần sau sinh là gì?
Sức khỏe tinh thần sau sinh đề cập đến tình trạng khỏe mạnh về cảm xúc và tâm lý của những bà mẹ mới sau khi sinh con. Đó là một thuật ngữ bao gồm một loạt các rối loạn sức khỏe tâm thần có thể xảy ra sau khi sinh, bao gồm trầm cảm sau sinh, lo lắng và rối loạn tâm thần. Trầm cảm sau sinh là chứng rối loạn phổ biến nhất, ảnh hưởng đến 20% bà mẹ mới sinh và được đặc trưng bởi cảm giác buồn bã, tuyệt vọng và tội lỗi dai dẳng gây trở ngại cho cuộc sống hàng ngày.
Mặt khác, lo lắng sau sinh liên quan đến sự lo lắng và sợ hãi quá mức về sức khỏe và sự an toàn của em bé, thường đi kèm với các triệu chứng thể chất như tim đập nhanh và khó thở. Rối loạn tâm thần sau sinh là dạng bệnh tâm thần nghiêm trọng nhất sau sinh, ảnh hưởng đến khoảng 1/1.000 bà mẹ mới sinh. Đây là một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng có thể gây ra ảo tưởng, ảo giác và ý nghĩ làm hại bản thân hoặc em bé.
Tại sao sức khỏe tâm thần sau sinh lại quan trọng?
Tâm lý sau sinh là vấn đề vô cùng cần thiết bởi nó không chỉ ảnh hưởng đến mẹ mà còn ảnh hưởng đến em bé và cả gia đình. Khi người mẹ phải vật lộn với chứng rối loạn sức khỏe tâm thần sau sinh, điều đó có thể cản trở khả năng gắn kết với con, chăm sóc thích hợp và đưa ra các quyết định quan trọng của người mẹ. Nó cũng có thể gây căng thẳng trong mối quan hệ giữa vợ chồng, gia đình và bạn bè. Hơn nữa, các rối loạn sức khỏe tinh thần sau sinh không được điều trị có thể để lại hậu quả lâu dài, bao gồm tăng nguy cơ trầm cảm và lo lắng sau này trong cuộc sống.
Dấu hiệu và triệu chứng
Việc các bà mẹ mới trải qua một số thay đổi tâm trạng sau khi sinh là điều bình thường. Tuy nhiên, điều cần thiết là phải nhận ra khi những thay đổi này trở nên dai dẳng và cản trở hoạt động hàng ngày. Các dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn sức khỏe tâm thần sau sinh có thể bao gồm:
- Cảm giác buồn bã, tuyệt vọng hoặc tội lỗi dai dẳng
- Mất hứng thú với các hoạt động trước đây
- Khó liên kết với em bé
- Suy nghĩ tự làm hại bản thân hoặc làm hại em bé
- Thay đổi khẩu vị hoặc kiểu ngủ
- Khó chịu, tức giận hoặc thù địch
- Lo lắng hoặc sợ hãi quá mức
- Suy nghĩ xâm nhập hoặc ám ảnh
Điều quan trọng cần lưu ý là việc trải qua một số triệu chứng này không nhất thiết có nghĩa là người phụ nữ bị rối loạn sức khỏe tinh thần sau sinh. Tuy nhiên, nếu những triệu chứng này kéo dài và cản trở cuộc sống hàng ngày, điều quan trọng là phải tìm kiếm sự trợ giúp từ bác sĩ.
Các yếu tố rủi ro
Một số yếu tố có thể làm tăng khả năng mắc chứng rối loạn sức khỏe tâm thần sau sinh ở phụ nữ. Bao gồm:
- Tiền sử trầm cảm hoặc lo âu
- Trước đây đã bị rối loạn sức khỏe tâm thần sau sinh
- Thiếu trợ giúp xã hội hoặc bị cô lập
- Trải nghiệm sinh nở khó khăn, chẳng hạn như sinh mổ khẩn cấp hoặc sinh non
- Căng thẳng tài chính hoặc mối quan hệ
Nhận biết và giải quyết các yếu tố rủi ro này là rất quan trọng trong việc ngăn ngừa hoặc điều trị các rối loạn sức khỏe tâm thần sau sinh.
Các lựa chọn điều trị
Rối loạn sức khỏe tâm thần sau sinh có thể điều trị được và việc tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp là điều cần thiết. Các lựa chọn điều trị có thể bao gồm:
- Trị liệu
Liệu pháp tâm lý, chẳng hạn như liệu pháp nhận thức-hành vi (CBT) hoặc liệu pháp giao tiếp, có thể giúp phụ nữ học các chiến lược đối phó và phát triển các cách quản lý cảm xúc lành mạnh.
- Thuốc
Thuốc chống trầm cảm hoặc chống lo âu có thể được kê đơn trong những trường hợp rối loạn nghiêm trọng. Điều cần thiết là liên hệ với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe để cân nhắc lợi ích và rủi ro của việc dùng thuốc trong thời kỳ mang thai và cho con bú.
- Các nhóm trợ giúp
Tham gia nhóm trợ giúp dành cho các bà mẹ mới sinh có thể mang đến một không gian an toàn để chia sẻ kinh nghiệm, nhận được sự hỗ trợ về tinh thần và kết nối với những người khác đang trải qua những thử thách tương tự.
- Tự chăm sóc
Tự chăm sóc bản thân cũng có thể là một cách hiệu quả để kiểm soát các rối loạn. Điều này có thể bao gồm ngủ đủ giấc, ăn uống lành mạnh và tham gia các hoạt động thể chất.
Điều quan trọng cần nhớ là không có phương pháp nào phù hợp với tất cả mọi người để điều trị rối loạn sức khỏe tâm thần sau sinh. Những lựa chọn có thể hợp với một số người nhưng lại không hợp với những người khác. Do đó, bạn cần liên hệ với dịch vụ chăm sóc sức khỏe để phát triển một kế hoạch điều trị được cá nhân hóa.
Kết luận
Sức khỏe tinh thần sau sinh là một vấn đề quan trọng ảnh hưởng đến hàng triệu phụ nữ mỗi năm. Điều cần thiết là phải ưu tiên sức khỏe tinh thần của các bà mẹ mới sinh và nhận biết các dấu hiệu và triệu chứng. Tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia và phát triển một kế hoạch điều trị cá nhân có thể giúp phụ nữ kiểm soát các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Bằng cách hỗ trợ sức khỏe cảm xúc của các bà mẹ mới sinh, chúng ta có thể tạo ra những gia đình và cộng đồng lành mạnh hơn cho các thế hệ mai sau. Vì vậy, hãy bắt đầu cuộc trò chuyện và phá vỡ sự kỳ thị xung quanh chúng ta, đặc biệt với những người mẹ đang có nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe tâm thần sau sinh!
Câu hỏi thường gặp
Trầm cảm sau sinh là một loại rối loạn sức khỏe tâm thần ảnh hưởng đến 20% bà mẹ mới sinh. Nó được đặc trưng bởi cảm giác buồn bã, vô vọng và tội lỗi dai dẳng ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Mặt khác, “baby blues” là một dạng thay đổi tâm trạng nhẹ và tồn tại trong thời gian ngắn, xảy ra ở 80% các bà mẹ mới làm mẹ. Chúng thường kéo dài vài ngày đến một tuần và liên quan đến cảm giác chảy nước mắt, khó chịu và thay đổi tâm trạng.
Có, nó có thể ảnh hưởng đến sự phát triển về cảm xúc và nhận thức của em bé. Khi một người mẹ đang phải vật lộn với các vấn đề sức khỏe tâm thần, điều đó có thể cản trở khả năng gắn kết với con và chăm sóc đúng cách của họ, dẫn đến những hậu quả lâu dài có thể xảy ra.
Một số yếu tố nguy cơ bao gồm tiền sử trầm cảm hoặc lo lắng, tiền sử bị, thiếu sự hỗ trợ hoặc cô lập từ xã hội, trải nghiệm sinh nở khó khăn, căng thẳng về tài chính hoặc mối quan hệ.
Các lựa chọn điều trị có thể bao gồm liệu pháp, thuốc men, nhóm hỗ trợ và tự chăm sóc. Điều quan trọng là làm việc với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe để phát triển một kế hoạch điều trị cá nhân hóa.
Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể ngăn ngừa các rối loạn sức khỏe tâm thần sau sinh, nhưng có những bước phụ nữ có thể thực hiện để giảm thiểu rủi ro. Những điều này có thể bao gồm lựa chọn chăm sóc trước khi sinh, phát triển mạng lưới trợ giúp mạnh mẽ và tự chăm sóc. Việc nhận ra các dấu hiệu và triệu chứng để tìm kiếm sự trợ giúp từ các bác sĩ nếu cần cũng rất quan trọng.
