Hồi hải mã (Hippocampus) là gì? Chức năng và cách bảo vệ

Hồi hải mã (Hippocampus) là gì?

Hồi hải mã là một cấu trúc nhỏ hình con cá ngựa nằm ở thùy thái dương giữa của não. Nó chủ yếu liên quan đến quá trình xử lý bộ nhớ và đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành, lưu trữ và truy xuất cả ký ức ngắn hạn và dài hạn. Ngoài ra, hồi hải mã cũng tham gia vào việc điều hướng và định hướng không gian, đồng thời có liên quan đến các chức năng nhận thức khác nhau như học tập, cảm xúc và nhận thức.

Tổn thương hoặc rối loạn chức năng vùng hippocampus có thể dẫn đến suy giảm trí nhớ, chẳng hạn như chứng quên ngược chiều, ảnh hưởng đến khả năng hình thành ký ức mới và khả năng nhớ lại những ký ức trong quá khứ. Ở thời Hy Lạp cổ đại, hồi hải mã còn được gọi là ἱππόκαμπος, nghĩa là con cá ngựa.

Cấu trúc của Hồi hải mã 

Hồi hải mã là một cấu trúc nhỏ nằm sâu trong thùy thái dương của não, chịu trách nhiệm xử lý thính giác, hình thành trí nhớ và cảm xúc. Hồi hải mã bao gồm hai phần chính: sừng của Ammon, là một cấu trúc cong giống như sừng của một con cừu đực, và nếp răng, là một cấu trúc cong bao quanh sừng của Ammon. Cùng với nhau, hai cấu trúc này tạo cho hải mã hình dạng giống cá ngựa đặc biệt.

Chức năng của Hippocampus

Hồi hải mã có nhiều chức năng quan trọng đối với học tập, trí nhớ và cảm xúc. Nó chịu trách nhiệm cho những điều sau đây:

• Ký ức không gian: Hồi hải mã đóng một vai trò quan trọng trong trí nhớ không gian, đó là khả năng điều hướng trong môi trường của chúng ta và ghi nhớ các hướng và vị trí. Trí nhớ không gian rất cần thiết cho các hoạt động hàng ngày như lái xe, định hướng trong thành phố và tìm đường quanh nhà.
• Trí nhớ khai báo: Hồi hải mã cũng chịu trách nhiệm về trí nhớ khai báo, đó là khả năng ghi nhớ các sự kiện của chúng ta. Loại bộ nhớ này rất quan trọng để học thông tin mới, chẳng hạn như ghi nhớ bài kiểm tra hoặc ghi nhớ những ngày quan trọng.
• Củng cố: Hồi hải mã cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc củng cố trí nhớ, đó là quá trình chuyển đổi ký ức ngắn hạn thành ký ức dài hạn. Trong khi ngủ, hồi hải mã kích hoạt lại ký ức, củng cố chúng và giúp chuyển chúng đến các phần khác của não để lưu trữ lâu dài.
• Trí nhớ cảm xúc: Cuối cùng, vùng hồi hải mã tham gia vào việc kết nối ký ức với cảm xúc và cảm giác. Điều này cho phép chúng ta ghi nhớ các sự kiện và trải nghiệm quan trọng có ý nghĩa về mặt cảm xúc, chẳng hạn như đám cưới, sinh nhật và các sự kiện quan trọng khác trong đời.

Lịch sử của Hippocampus

Giải phẫu của hồi hải mã được mô tả lần đầu tiên vào năm 1587 bởi Giulio Cesare Aranzio, một nhà giải phẫu học người Ý, trong cuốn sách “De Humano Foetu Liber” của ông. Bản vẽ đầu tiên về hồi hải mã xuất hiện vào năm 1729, trong cuốn sách “Icones Anatomicae” của William Cheselden. Tuy nhiên, phải đến những năm 1900, các nhà nghiên cứu mới bắt đầu hiểu thêm về chức năng của vùng hippocampus. Ngày nay, hồi hải mã được coi là một trong những cấu trúc được nghiên cứu nhiều nhất trong não người, với các nhà nghiên cứu đang tiếp tục tìm hiểu thêm về chức năng của nó.

Ý nghĩa của Hippocampus

Hồi hải mã đóng một vai trò quan trọng trong não người và tổn thương cấu trúc này có thể gây ra nhiều vấn đề, bao gồm cả việc học tập và trí nhớ kém. Các ví dụ lịch sử cho thấy tầm quan trọng của hồi hải mã và điều gì sẽ xảy ra nếu nó bị hư hỏng hoặc bị loại bỏ. Ví dụ, vào năm 1953, Henry Gustav Molaison đã cắt bỏ hồi hải mã của mình để điều trị chứng động kinh, và ông không còn có thể hình thành những ký ức mới, một tình trạng được gọi là chứng quên trước.

Kiểm tra Hippocampus

Các bác sĩ có thể kiểm tra sức khỏe của vùng hồi hải mã bằng nhiều phương pháp khác nhau, chẳng hạn như kiểm tra sàng lọc trí nhớ, chụp cộng hưởng từ (MRI), chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cắt lớp phát xạ positron (chụp PET). Các xét nghiệm này có thể giúp chẩn đoán các tình trạng có thể ảnh hưởng đến vùng hồi hải mã, chẳng hạn như bệnh Alzheimer, chấn thương sọ não (TBI), động kinh và các tình trạng sức khỏe tâm thần khác.

Điều kiện liên quan

Một số tình trạng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của vùng hải mã, bao gồm chấn thương đầu, căng thẳng, trầm cảm, mất trí nhớ, TBI và rối loạn lưỡng cực. Hồi hải mã đặc biệt dễ bị tổn thương do căng thẳng và trầm cảm, có thể gây mất tế bào thần kinh và giảm kích thước của nó. Căng thẳng mãn tính cũng có thể làm suy giảm khả năng hình thành ký ức mới của vùng hải mã, điều này có thể tác động đáng kể đến chức năng nhận thức.

• Bệnh Alzheimer

là một tình trạng khác có thể ảnh hưởng đến vùng hải mã. Trong bệnh Alzheimer, sự tích tụ protein trong não có thể dẫn đến cái chết của các tế bào thần kinh và thu nhỏ vùng hải mã. Điều này có thể gây suy giảm chức năng nhận thức, bao gồm mất trí nhớ, các vấn đề về ngôn ngữ và khó nhận thức về không gian.

• Động kinh

Là một tình trạng khác có thể ảnh hưởng đến vùng hải mã. Trong một số trường hợp, chứng động kinh có thể gây tổn thương vùng hippocampus, dẫn đến suy giảm trí nhớ và các vấn đề về nhận thức khác. Động kinh cũng có thể xảy ra ở chính vùng hải mã, có thể gây ra tổn thương và suy giảm trí nhớ hơn nữa.

• Rối loạn lưỡng cực và tâm thần phân liệt

Đây là hai tình trạng sức khỏe tâm thần cũng có thể ảnh hưởng đến vùng hải mã. Trong rối loạn lưỡng cực, căng thẳng mãn tính có thể gây tổn thương cho vùng hồi hải mã, dẫn đến giảm kích thước và làm suy giảm chức năng nhận thức. Trong bệnh tâm thần phân liệt, có bằng chứng cho thấy vùng hồi hải mã có thể nhỏ hơn ở những người mắc bệnh này, điều này có thể góp phần gây ra tình trạng thiếu hụt nhận thức.

Bảo vệ Hồi hải mã (Hippocampus)

Hồi hải mã là một thành phần quan trọng của não, và điều cần thiết là phải thực hiện các bước để bảo vệ nó. Một số cách bạn có thể bảo vệ “cá ngựa” của mình bao gồm:

• Giảm căng thẳng: Căng thẳng mãn tính có thể làm hỏng vùng hải mã, vì vậy điều cần thiết là phải thực hiện các bước để giảm mức độ căng thẳng. Điều này có thể bao gồm thực hành các kỹ thuật chánh niệm, thiền định và thư giãn.
• Tập thể dục: Tập thể dục thường xuyên đã được chứng minh là thúc đẩy sự phát triển của các tế bào thần kinh mới ở vùng hải mã, có thể giúp cải thiện chức năng nhận thức.
• Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn uống giàu trái cây, rau và axit béo omega-3 có thể giúp bảo vệ vùng hải mã và tăng cường sức khỏe của não.
• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ là điều cần thiết để củng cố ký ức và hoạt động của vùng hải mã. Ngủ đủ giấc mỗi đêm có thể giúp bảo vệ cấu trúc não quan trọng này.
• Tránh Ma túy và Rượu: Lạm dụng chất gây nghiện có thể gây tổn thương cho vùng hippocampus.

Kết luận

Hồi hải mã là một cấu trúc hình con cá ngựa nằm sâu trong thùy thái dương của não. Nó chịu trách nhiệm cho một loạt các chức năng, bao gồm trí nhớ không gian, trí nhớ khai báo, củng cố và trí nhớ cảm xúc. Tổn thương vùng hippocampus có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về nhận thức, bao gồm mất trí nhớ và khó hình thành ký ức mới. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện các bước để bảo vệ vùng hải mã của mình, bao gồm giảm căng thẳng, tập thể dục, ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc, tránh dùng ma túy và rượu. Bằng cách chăm sóc vùng hải mã của mình, bạn có thể giúp duy trì chức năng nhận thức và bảo vệ sức khỏe não bộ của mình.

Tham khảo thêm: Vai trò của dinh dưỡng đối với sức khỏe não bộ

Nguồn tham khảo: verywellmind.com

Câu hỏi thường gặp